تکنیک های تغییر رفتار

همه ی ما در موقعیت هایی قرار گرفته ایم که در آن رفتار طرف مقابلمان را دوست نداشتیم و مایل بودیم که جور دیگری رفتار کند یکی از این موقعیت ها ، موقعیتی است که در آن والدین با فرزندانشان تعامل دارند و در این ارتباط و تعامل از برخی از رفتار های فرزندان خود راضی نیستند و مدام شکایت و گله دارند که هرچه تلاش کردیم نشد .هرچه سعی کردیم این رفتار را در کودک از بین ببریم نشد و حتی نتیجه عکس نیز داد و باعث شد که این رفتار در کودک مثلا بددهنی و فحاشی کودک بیشتر و بیشتر شود. باید گفت که ابتدا باید تلاش کنید که بفهمید علت یادگیری این رفتار چه بوده است ؟ آیا این رفتار را از خود شما یاد گرفته است آیا در مدسه یاد گرفته است  ؟ آیا در فیلم و کارتون مشاهده کرده است؟

بنا به تعريف، تغيير رفتار به کاربرد مجموعه اي از اصول و فنون يادگيري گفته مي شود  که هدف آن اصلاح رفتار افراد مي باشد. فرض بنيادي روشهاي تغيير رفتار اين است که رفتارهاي بهنجار و نابهنجار هردو از اصول روان شناختي مشابهي پيروي مي کنند. يعني همان اصولي از يادگيري که ايجاد و ادامه رفتارهاي بهنجار را توضيح مي دهند، توجيه کننده رفتارهاي نابهنجار نيز هستند. يعني رفتارهاي خوب و بد هردو آموخته مي شوند. لذا براي اصلاح رفتار نابهنجار بايد شرايط مناسب يادگيری را ترتيب داد و از اين راه به تغيير رفتارهای نابهنجار و جانشين ساختن آنها با رفتارهای بهنجار اقدام کرد. و جانشين ساختن آنها با رفتارهاي بهنجار اقدام کرد.

روشهاي تغيير رفتار را مي توان در چهار دسته مهم زير دسته بندي کرد

1. روشهاي افزايش نيرومندي رفتارهاي مطلوب موجود ( کمک کردن به مادر )

2. روشهاي ايجاد رفتارهاي مطلوب تازه ( مانند مسواک زدن )

3. روشهاي نگهداري رفتارهاي مطلوب ( مانند گرفتن نمره 20 در مدرسه )

4. روشهاي کاهش و حذف رفتارهاي نامطلوب (مانند فحاشی در کودکان  که در این مقاله نیز هدف ما حذف رفتارهای نامطلوب است و با سایر روش های تغییر رفتار )

[divider style="dashed" top="20" bottom="20"]

روشهاي کاهش رفتار نامطلوب

1. خاموشي

در این شرایط والدین می بایست زمانی که رفتار نادرست ( فحاشی ) از سوی کودکان رخ می دهد این رفتار را نادیده گرفته و به آن توجهی نداشته باشد زیرا در شرایطی که این رفتار نادیده گرفته شود به مرور کمتر و کمتر خواهد شد و تا جایی پیش می رود که دیگر این رفتار خاموش می شود و رخ نمی دهد.بسیاری از والدین هستند که زمانی که این رفتار های نامطلوب از فرزندانشان رخ می دهد بیشتر به فرزندشان توجه می کنند و در این شرایط باعث می شود که این رفتار تقویت شده و در دفعات بعدی نیز تکرار شود.

2. محروم کردن

در این روش کودک را از موقعیتی که برای او مطلوب است محروم می کنیم برای نمونه به کودک هشدار می دهیم که اگر به فحاشی خود ادامه دهد دیگر او را به پارک نخواهیم برد و در این شرایط فرصت بازی کردن با همبازی هایش را نخواهد داشت این روش بسیار معقول تر از تنبیه بدنی می باشد و در این شرایط فشار بسیار کمتری بر کودک وارد می شود و پیامدهای نامطلوب آن نز کمتر خواهد بود.

3. جريمه کردن

روش جريمه کردن يعني کم کردن مقداري از تقويت کننده هايي که فرد قبلا"بدست آورده، بخاطر رفتار نامطلوبي که انجام داده است. در اینجا یکی از موراد جریمه می تواند این باشد  او فقط می تواند یک ساعت کارتون ببیند درصورتی که در روزهای پیشین این مقدار حدود 2 ساعت بوده است. جريمه نبايد خيلي سنگين باشد به این صورت که کودک بتواند با تلاش بیشتر این آنرا جبران کند.و یا می توانید یک قلک را تهیه کنید و زمان هایی که کودک بددهنی می کند پول هایی که جمع کرده است را به عنوان جریمه در داخل آن بیاندازد.

4. جبران کردن

در روش جبران کردن ، وقتي که کودک مرتکب عمل خلافي مي شود از او مي خواهند تا براي جبران عمل خلاف خود به اصلاح آن بپردازد. مثلا وقتی کودک فحاشی کرد باید بهش گفت که بابت این عمل عذرخواهی کرد و بجای آن از الفاظ خوب استفاده کرد.

5. تنبيه

[caption id="attachment_11410" align="aligncenter" width="660"] نحوه برخورد با بددهنی و فحاشی در کودکان[/caption]

تنبیه یکی از آخرین روش های کاهش رفتار نامطلوب است و به والدین توصیه می شود تا جایی که امکان دارد از این روش استفاده نکنند چراکه خشن ترين و نامطلوب ترين روش تغيير رفتار تنبيه است و بجای آن از سایر روش های کاهش رفتار نامطلوب که در بالا ذکر شد و پیامدهای نامطلوب کمتری دارند استفاده کنند.تنبيه اين گونه تعريف مي شود که ارائه يک محرک آزاردهنده بعد از يک رفتار نامطلوب به منظور کاهش دادن آن رفتار را تنبيه مي گويند. به عنوان موردي از تنبيه، اگر پس از انجام يک رفتار نامطلوب از سوي کودک، مثل گفتن يک حرف زشت، با ارائه يک محرک آزاردهنده بدنبال رفتار او، مثلا" سيلي زدن به او، بخواهيم احتمال بروز رفتار نامطلوب (حرف زشت) را در او کاهش دهيم، او را تنبيه کرده ايم.

انواع روش های تنبیه شامل تنبیه جسمانی (سیلی زدن ، خط کش زدن به دست کودک  نیشگون گرفتن کودک ) و کلامی است:

در بسیاری از مواقع تنبیه کلامی بهتر از تنبیه بدنی است در تنبیه کلامی فقط به یک رفتار کودک واکنش نشان دهیم نه اینکه شخصیت آنها را سرکوب کنیم. برای مثال به جای اینکه به آنها بگوییم: «تو دختر یا پسر بدی هستی»، رفتار آنها را سرزنش کنیم و بگوییم «حرف زشتی که زدی بسیار بد است و من ناراحت شدم» اما باید مراقب باشیم که در این زمینه هم خیلی افراط نکنیم چون تاثیر خود را از دست خواهدداد و اثر تنبیه کمرنگ می شود اما نکته مهم این است که باید کودک بداند به خاطر چه کاری تنبیه می شود به همین دلیل باید قبل از اینکه کودک را به خاطر کاری سرزنش کنیم، کار اشتباه او را برایش یادآور شویم.

حد مجاز تنبیه بدنی اگر در مواقعی استفاده از تنبیه بدنی تنها راه گریزناپذیری برای والدین است توصیه می شود آرام پشت دست کودک زده شود اما اگر تنبیه فرزندان حالت خشونت آمیز به خود بگیرد نه تنها تاثیری روی اصلاح رفتار فرزندتان ندارد بلکه باعث بروز رفتارهای پرخاشگرانه در کودک می شود. ممکن است با تنبیه بدنی فرزندتان از انجام کار اشتباه دوری کند اما این رفتار نشانه ترس اوست و در واقعیت قادر به تشخیص کار درست از نادرست نیست. 

مشکلات ناشي از کاربرد تنبيه

طبق تحقیقات ، تنبيه مي تواند حداقل به اندازه تقويت در رفتار مؤثر باشد، ولي در عين حال، هشدار مي دهند که تنبيه مي تواند آثار جانبي ناخوشايندي ايجاد کند:

• گاهي اوقات تنبيه علاوه بر رفتار تنبيه شده، موجب منع کلي همه ی رفتارها مي شود.
• استفاده از تنبيه مي تواند آثار هيجاني مثل ترس و خشم را فراخواني کند که عموما" رفتار را مختل مي سازند و از اين رو ناخوشايند هستند.
• مشکل سوم اين است که در شرايط واقعي، استفاده از تنبيه به کنترل مستمر رفتار فرد نياز دارد، حال آنکه استفاده از تقويت لزوما" به اين کنترل نياز ندارد. علت آن اين است که فرد دوست دارد، رفتاري که تقويت بدنبال دارد را مرتبا" نشان دهد. مشکل عملي استفاده از تنبيه اين است که امکان دارد افراد بکوشند تا از چنگ قوانين گريخته يا بطور کامل از موقعيت فرار کنند.
• مشکل ديگر اين است که تنبيه موجب پرخاشگري عليه تنبيه کننده و يا هر کسي که در اطراف او قرار دارد، می شود

نکته: یکی از دلایلی که هشدار می دهم که تنبیه نباید تا آن جایی که امکان دارد رخ دهد این است که تنبه باعث می شود آن رفتار موقتا کاهش پیدا کند و زمانی که عامل تنبیه کننده  وجود نداشته باشد مجددا این رفتار رخ دهد .

[contact_info title= " نحوه برخورد با بددهنی و فحاشی در کودکان"] 

شما می توانید در قسمت دیدگاه سوالات خود را با مشاوران ما درمیان بگذارید ... 

منبع:نحوه برخورد با بددهنی و فحاشی در کودکان

جذاب ترین رفتارهای جنسی برای مردان و زنان - نقش خانواده در آموزش های صحیح جنسی به کودکان -  پرده بکارت و انواع پرده بکارت- مشاوره جنسی و زناشویی تلفنی - راه های مقابله با بی انگیزگی - مشاوره درمان و ترک خود ارضایی در پسران و دختران - احساس تنهایی و راهکارهای برطرف کردن احساس تنهایی - آیا جراحی زیبایی نشانه ی بیماری است؟ - هیپنوتیزم چیست؟ - قرص های خواب وانواع آن -زود انزالی و روش های درمان آن - انواع روابط جنسی - راهکارهایی برای افزایش توان جنسی مردان - علت اصلی طلاق در بین زوج های ایرانی چیست؟ - آیا طلاق عاطفی درمان دارد؟ چطور همه چیز را از نو بسازیم؟ - بهترین و سریع ترین روش های ترک اعتیاد - روابط زناشویی در دوران نامزدی و عقد - چرا رابطه‌ی جنسی وابستگی می‌آورد؟ - روش ترک اعتیاد با متادون چگونه است ؟ - دلایل و نشانه های خیانت زنان متاهل